Oj, pid lisom - śpiewała mama Andy'ego Warhola

„Oj, pid lisom” to liryczna pieśń o samotności i tęsknocie za miłością. W utworze wykonanym przez bieszczadzką grupę muzyczną Tołhaje, można usłyszeć głos Julii Warholi – matki legendarnego twórcy pop-artu, Andy’ego Warhola. Pieśń składa się z czterech zwrotek, w których każda ma jednowersowy refren. To typowy układ pieśni obyczajowej. Utwór opowiada o miłości między młodym mężczyzną, a wdową – to popularny motyw w tego typu ludowych pieśniach.

Julia Warhola przyszła na świat ponad sto lat temu w małej karpackiej wiosce na galicyjskiej granicy Bieszczad i Słowacji. Od dziecka towarzyszył jej śpiew. Jeździła z cygańskim taborem i koncertowała. Na początku lat 20. XX w. wyjechała za mężem do Ameryki, gdzie urodził się ich syn – Andy. Po wielu latach pobytu na emigracji, z tęsknoty za rodzinnymi Karpatami, Julia nagrała winylową płytę z ludowymi pieśniami. Wysłała ją później do swojej siostry we wsi Mikova (dzisiejsza Słowacja).

Karpackie melodie przeplatane głosem Julii stały się inspiracją dla zespołu Tołhaje. Artyści  wykorzystali śpiew Julii i dokomponowali do niego nową warstwę muzyczną tworząc album pn. „Mama Warhola”, dzięki współpracy z Muzeum Sztuki Nowoczesnej Andy’ego Warhola i Stowarzyszeniem im. Andy’ego Warhola w Medzilaborcach. Tołhaje muzyczne akcenty ludowe wydobyli z cymbałów (Mateusz Szemraj), liry korbowej (Maciej Cierliński), ludowego śpiewu, klarnetu, saksofonu (Tomasz Duda), gitary basowej (Janusz Demkowicz) i perkusji (Łukasz Moskal) oraz poprzeplatali je z motywami elektronicznymi (Piotr Rychlec) i gitarowymi (Damian Kurasz).

Poznając historię Julii Warholi, gdzieś podświadomie odczuwamy o wiele głębszy sens tego utworu, który podkreśla nierozerwalną – mimo odległości przestrzeni i upływu czasu – więź z rodzinnymi Karpatami. Mało kto wie, że mama Andy’ego Warhola była niezwykle utalentowaną osobą, która czerpała inspiracje właśnie ze swojego bogatego dziedzictwa kulturowego, jakim były Karpaty. – mówi Maria Jurczyszyn, wokalistka zespołu Tołhaje.

Pieśń „Oj, pid lisom” znalazła się na ścieżce dźwiękowej do drugiego sezonu serialu HBO Wataha. Do utworu powstał teledysk, którego producentem jest HBO Polska.