Opracowanie MCK Sokół | Małopolska
Inspiracja
Wielki Czwartek traktowano w przeszłości jak ważne święto. Po południu kończono prace w polu, kto mógł, szedł wieczorem do kościoła. Obowiązywała powaga – nie było rozmów z napotkanymi po drodze osobami, przy pracach domowych nie śpiewano, nie czyniono zbędnego gwaru. By ostatnie dni Wielkiego Postu były głuche, wyciszone i pełne skupienia milkły także dzwony kościelne, zawiązane aż do rezurekcji. Zastępowały je drewniane kołatki – niewielkie instrumenty obrzędowe składające się z niewielkiej deski z zamocowanym młoteczkiem, który wprawiany w ruch uderzał o nią wydając charakterystyczny, głuchy dźwięk. W wielu okolicach Małopolski mali chłopcy biegali z kołatkami także po wsi i hałasowali na znak żałoby, a według innych – na pamiątkę, że Judasz wydał Pana Jezusa. Powszechnie wierzono, że hałas odstrasza złe siły. Mocny dźwięk drewnianych kołatek miał wyganiać diabła, który w tym przejściowy, a więc niebezpiecznym okresie, mógł czaić się w zaułkach wsi.
W Piwnicznej ten wielkopostny zwyczaj przybrał formę wędrowania z kołatkami po ulicach miasta i kłapania na pacierze. Przed II wojną światową podobne przemarsze odbywały się w Łącku i Żywcu, jednak tylko w Piwnicznej zwyczaj jest kultywowany do dzisiaj. Piwniczańscy kłapacze, najczęściej ministranci i lektorzy, tak jak dawniej wychodzą na ulice miasta trzy razy w ciągu dnia, zawsze o stałych porach. Kłapią o 6 rano na pobudkę, w południe na anioł pański i o 16 na zakończenie dnia. Ich przemarsze mają charakter żałobny, dźwięk kołatek wzywa do pokuty i modlitwy wyznaczając rytm dnia. Współcześnie podkreślają to dodatkowo czarne, długie stroje z kapturami, nawiązujące do szat pokutnych. Drużyny kłapaczy liczą zwykle około 20 chłopców, ale zdarzało się, że w długim orszaku, tzw. kohorcie, szło ich ponad 50. Dawniej kłapaczem można było zostać w wieku 9-10 lat. Każdy sam robił sobie kołatkę, odpowiednio wcześnie, z dobrze wysuszonego drewna, tak by uzyskać mocny dźwięk. Czasami kołatki robiło się na pracach ręcznych w szkole.
Wideo
Widzisz błąd? Znasz więcej informacji? Zgłoś nam to.
Napisz do nas.